De Java-Mens (Homo erectus javaensis)

-Zogenaamde vervalsingen-

	Wat de creationisten zeggen: De Java-mens vormt één van de eerste vondsten in de lange speurtocht naar de voorouders van de mens. Volgens creationisten is uitgerekend dit exemplaar een fabricatie, omdat het een samenstelling zou zijn van botten die niets met elkaar van doen hebben en bovendien in dezelfde laag voorkomen als die waar moderne mensenresten zijn gevonden.
Igneous' gateway: De Nederlandse wetenschapper Eugène Dubois ging speciaal naar Java om de ontbrekende schakel te vinden, omdat hij de evolutie wilde bewijzen en zo beroemd wilde worden. In 1891 vond hij twee volkomen normale menselijke schedels. Jaren later vond hij tijdens een van zijn opgravingen chimpanseeschedel, zo zegt hij in zijn dagboek. Enige tijd later zag hij op ongeveer 15 meter daarvandaan een bot van een mensenbeen. Eugène Dubois voegde het bot van het mensenbeen en de fragmenten van de chimpanseeschedel bij elkaar en deed voorkomen alsof het een en hetzelfde individu was, een aapmens: de Java-mens. [...] Als de Java-mens echt had bestaan, zou hij zich in een aardlaag moeten bevinden die overeenkwam met een vroeger tijdperk dan dat van de mens. Deze aapmensspeurder besefte enige tijd later dat hij door de mand viel vanwege de twee menselijke schedels die jaren daarvoor gevonden waren, want deze behoorden tot dezelfde aardlaag als de zogenaamde Java-mens: dat was niet te rijmen.

Het echte verhaal:
Tegen het einde van Darwins eeuw (de 19e) toog Eugène Dubois naar de Indonesische archipel op zoek naar vermeende voorouders van de mens. In die tijd ging men er nog algemeen van uit dat de oorsprong van de mens in Azië moest liggen (zie de Piltdown mens), en Dubois meende zelfs dat de mens van een soort gibbon afstamde, dus dit was een voor de hand liggende plaats om te beginnen. Tegenwoordig weet men, aan de hand van vele nieuwe vondsten van menselijke tussenvormen, dat de wieg van de mensheid in Afrika lag, en onze naaste verwanten chimpansees zijn, die immers alleen in Afrika voorkomen. Na verscheidene zoektochten, vonden Dubois en zijn helpers in september 1890 delen van een mensachtige kaak. In augustus 1891 vond hij een kies. Twee maanden later en 1 meter daarvandaan vond hij een intact schedeldak van wat bekend zou worden als de 'Java-mens'. In augustus 1892 werd er op 10 tot 15 meter van de vindplaats van het schedeldak vandaan een bijna compleet mensachtig linkerdijbeen gevonden.

Eugène Dubois beschreef zijn fossielen in 1892 als afkomstig van een wezen dat kenmerken van zowel apen als mensen bezat en gaf de soort de naam Pithecanthropus erectus, de 'rechtopstaande aapmens'. Het fossiel werd voor de experts in Europa onderwerp voor controverse. Sommigen meenden dat de fossielen afkomstig waren van een soort aap en anderen juist weer van een mens. Dubois wees er haarfijn op dat dit laatste juist zijn bewering staafde dat het wezen tussen apen en mensen in staat. Vernietigender was echter dat men er aan twijfelde of het dijbeen en het schedeldak wel van hetzelfde individu of zelfs dezelfde soort kwamen. Maar dat nam niet weg dat het schedeldak alleen al, dat immers toch ergens aan toebehoord moest hebben, inderdaad een mengeling van apen- en mensenkenmerken liet zien. Met de fossiele schedels van moderne mensen, die Dubois een tijd daarvoor had gevonden, had de Java-mens evenwel weinig te maken. Deze werden gevonden in de buurt van Wadjak, dat meer dan honderd kilometer bergachtig landschap van de vindplaats van de Java-mens verwijderd is. Bovendien werden de Wadjak schedels gevonden in een grot, terwijl het schedeldak van de Java-mens gevonden werd in rivierafzettingen op een vlakte. Ze werden in elk geval niet in dezelfde laag gevonden, zoals Dubois ook duidelijk vermeld had in zijn publicaties hierover.

Sinds de aanvankelijke discussie, die na Dubois' presentering van de Java-mens ontvlamde, hield hij de fossiele schedelkap lange tijd voor zichzelf. Na flink aandringen gaf Dubois het uiteindelijk in 1923 toch weer vrij om door andere onderzoekers bekeken te worden. Niet lang daarna werden er nieuwere examplaren van dezelfde soort als de Java-mens gevonden. Zo is er bijvoorbeeld de Peking-mens, waarvan er eerst in 1929 en later in 1936 nog eens meerdere schedels zijn gevonden. Ook op Java is er nog een complete schedel gevonden. Het bleek dat de Homo erectus, zoals hij nu werd genoemd, zich over bijna de hele wereld had verspreid, op de Amerikas en Australië na dan.

Een andere vondst is de schedel van de zogenoemde 'Turkana-jongen', afgebeeld hiernaast. Als je bijvoorbeeld de schedelkap van de Java-mens over die van de Turkana-jongen zou leggen, dan zou je een bijna perfecte match krijgen. Op basis van de kenmerken behoren al deze fossielen duidelijk tot eenzelfde soort van menselijke tussenvorm die nog niet geheel menselijk was, maar al aardig ver boven het apenstadium stond. (Sommigen rekenen de Afrikaanse vormen van Homo erectus tot een aparte soort, genaamd Homo ergaster. Het gaat er hier echter dan nog steeds om nauw verwante hominide soorten van een vergelijkbaar stadium in de evolutie van de mens.)

Conclusies:
Creationisten hebben in elk geval gelijk wat betreft één ding: Het dijbeen hoorde niet bij de schedelkap. Het was dat van een anatomisch moderne mens en afkomstig uit recentere lagen. Maar dat doet niets af aan het feit dat er inderdaad fossiele resten van een menselijke voorloper zijn gevonden. Het schedeldak moet immers ergens aan toebehoord hebben en het blijkt nu waarachtig primitieve aapachtige kenmerken, zoals een platte schedel en sterke wenkbrauwbogen, te combineren met typische menselijke kenmerken zoals een grotere herseninhoud.

Dubois heeft in elk geval nog nooit beweerd dat de schedel van een chimpansee zou zijn. Hoe kan het ook? Hij was immers van mening dat mensen van gibbons afstamden en daarom ging hij nou juist naar Indonesië! Chimpansees komen alleen in Afrika voor... Belangrijker nog is dat de schedel een behoorlijk grotere herseninhoud had (940 cc) als dat van een chimpansee (400 cc), doch minder dan dat van de mens (1350 cc). Verdere vondsten uit China, Afrika en Europa bevestigen de tussenliggende morfologie van de soort waartoe de Java-mens behoorde en die tegenwoordig Homo erectus wordt genoemd. Dus zelfs al zou de Java-mens nooit zijn gevonden, dan hadden we nóg voldoende fossiel bewijsmateriaal gehad voor het vroegere bestaan van deze menselijke tussenvorm.